cumhuriyet dönemi sanatçıları

CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇILARI

YAHYA KEMAL BEYATLI
( 1884 - 1958 )
*Sanatçı kişiliğini Paris’te okurken ünlü tarihçi Albert Sorelin derslerinden aldığı tarih zevkinden ve günündeki Fransız şairlerin ölçü ve biçim güzelliğinde buldu.
*Şiirlerinde Türk tarihinin, Türk sanatının başarılı geçmişini, çevresinin güzelliklerini ve bunlar karşısındaki kişisel duygularını dile getirmiştir.
*Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla kaynaştırdı ve lirik-epik şiirlerinin konularını aşk, doğa, deniz, ölüm ve sonsuzluktan aldı.
*Şiirde dile, sözcükleri özenle seçilerek yerli yerinde kullanılmasına, biçim mükemmelliğine, ahenk ve kafiyeye önem vermiştir
*Ok şiiri hariç bütün şiirlerini aruz vezni ile yazmıştır.Aruzu Türk aruzu haline getirmiştir.

*Parnasizmin edebiyatımızdaki en büyük temsilcisidir.
ESERLERİ :
Şiirleri; Kendi Gök Kubbemiz , Eski Şiirin Rüzgarı, Rubailer.
Nesirler; Aziz İstanbul, Eğil Dağlar,
Siyasi Hikayeler; Edebiyata Dair.



MEMDUH ŞEVKET ESENDAL
(1883-1952)
*Edebiyatımızda Çehov tarzı hikayenin temsilcilerindendir.
*Hikayelerine konu olarak, halkın içinde ilgi çekmeyen kişileri ve onların önemsiz görünen davranışlarını alır.
*Bunların gülünç, iyi ve kötü yanlarını sevdirerek tanıtır.
*Hikayelerdeki kişileri çevremizde görür gibi, tanır gibi oluruz.
*Hikaye türüne yalınlık getirmiş ,onu gereksiz süslemelerden kurtararak halktan kişilere ve basit görünüşlü gerçek olaylara yöneltmiştir.
*Marifeti hayata uymayan bir şey kabul eder. Kahramanlarının ruhsal durumlarını basitçe anlatmıştır.
*Eserlerinde konuşma dilini kullanır.Hikayelerinde gözlem gücü son derece kuvvetlidir.
ESERLERİ:
Hikayeleri: Otlakçı, Hikayeler, Mendil Altında, Hava Parası ,Temiz Sevgiler
Romanları:Ayaşlı ve Kiracıları, Miras,
Vassaf Bey



SAİT FAİK ABASIYANIK
(1901-1962)
*Edebiyatımızdaki Çahov tarzı hikayenin temsilcilerindendir.
*Yazmanın kendisi için bir ihtiyaç olduğuna inanmıştır.
*Gözlemci ve gerçekçi bir yazardır.
*Toplumcu konu alan hikayelerinde toplumdaki bazı problemleri işler.
*S.Faik'e kadar işitilmemiş, okunmamış sözler, hatta kelimeler, yadırganan bir üslup, konu sayılamayacak kadar aykırı konular onun dikkatini çekmiştir.
*Düşüncelerini ve hayallerini içtenlikle anlatır.
*Hikayelerinde yakından tanıdığı, gözlemlediği kişileri okuyucularına anlatır.
*Kahramanlarını, yaşadıkları çevreye ve karakterlerine uygun olarak ele alır ve anlatır.
*Deniz, tabiat, yaşlı adam, bir boyacı çocuk, balıkçı kahvesi onun hikayelerinde sık rastlanan unsurlardır.
*Hikayelerini yapmacıklıktan ve sanat kaygısından uzak bir dille yazmıştır.
ESERLERİ:
Romanları:Kayıp Aranıyor, Medar-ı Maişet Motoru
Hikayeleri:Semaver, Şahmerdan, Sarnıç, Havada Bulut, Son Kuşlar, Alemdağ’da Bir Yılan, Lüzumsuz Adam, Mahalle Kahvesi



AHMET HAMDİ TANPINAR
(1901-1952)
*Hikaye, roman, deneme, makale, edebiyat tarihi ve şiir türünde eserleri vardır.
*En önemli yönü şairliğidir.
*Şiirlerinde temel unsur musiki, his ve hayaldir.
*Şiirlerinde dış öğe olarak ahenk, iç öğe olarak zaman kavramıyla bilinç altı ağır basar.
*Renkli, pürüzsüz anlatımıyla insanı içten kavrayan bir şairdir.
*Şiirlerini sade bir dille yazmıştır.ve hece veznini kullanmıştır.
*Şiirleriyle olduğu kadar psikolojik hikaye, roman ve edebi incelemeleriyle de tanınır.
*Hikaye ve romanlarında kendi dönemindeki toplum hayatını ve bu hayatın çelişkilerini ortaya koymuştur.
*Roman ve hikayelerinde psikolojik yön önemli bir yer tutar.
*Sanatçı, dili başarıyla kullanır.
ESERLERİ:
Romanları:Mahur Beste, Sahnenin Dışındakiler, Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Aydaki Kadın
Deneme: Beş Şehir
Hikayeleri:Yaz Yağmuru, Abdullah Efendi’nin Rüyaları
Edebiyat Tarihi: XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi
Şiir: Şiirler



PEYAMİ SAFA
(1889-1961)
*Roman, hikaye ve makale türünde eserler vermiştir.
*İşlediği konuya hakimdir.Üslubu kuvvetli ve eserlerini ören zengin fikir unsurları vardır.
*Felsefe ve psikoloji alanlarında geniş bilgiler edinmiştir.
*Romanlarında psikolojik tahlillere önem verir.
*Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı eserinde kendi hayatının bir bölümünü anlatmıştır.
ESERLERİ:
Gün doğuyor adlı bir tiyatro denemesi vardır.
"Kimdir? Nedir?" isimli eserinde Kurtuluş savaşı büyüklerinin hayatlarını anlatan biyografik eseridir.
Romanları: Sözde Kızlar, Canan, Mahşer, Fatih-Harbiye, Matmazel Noralya’nın Koltuğu , Yalnızız, Şimşek, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu.


FALİH RIFKI ATAY
(1894-1971)
*Fıkra, makale, anı, gezi ve sohbet türlerinde özlü yazılarıyla tanındı.
*Birinci dünya savaşına katıldı ve yazılarıyla kurtuluş savaşını destekledi.
*Falih Rıfkı, Atatürk devrimlerini koruma gibi toplumsal ve güncel konuları da kullanarak fikir ve siyaset hayatımıza batılılaşma çabalarına yön verdi.
*Eserlerinde yalın ve duru bir anlatım vardır.
*Cumhuriyetten sonra oluşan Türk seyahat edebiyatının oluşmasında önemli bir rolü vardır.
*Gazetecidir, birçok gazetede çalışmıştır.
ESERLERİ:
Gezi: Denizaşırı, Yeni Rusya, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları,Yolcu Defteri
Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları, Çankaya
Fıkra: Eski Saat, Akşam
NOT: Politikayla ilgili makale, anı ve hatıralarını topladığı Niçin Kurtulmamak, Batış Yılları, Çile gibi eserlerinin yanında “roman” adlı bir denemesi vardır



NURULLAH ATAÇ
(1898-1957)
*Yazı hayatına şiir, makale ve tiyatro eleştirileriyle başladı.
*Deneme ve eleştiri türlerinde başarılı eserler verdi.
*Cumhuriyet sonrası edebiyatımızda yol gösterici bir görevi üstlenmiştir.
*Türkçe’yi özleştirmedeki yılmayan çabasıyla, nesir anlatımında devrik cümlenin, konuşma dilinin gerekliliğini savunması ve uygulamasıdır.
ESERLERİ: Karalama Defteri, Günlerin Getirdiği, Sözden Söze, Ararken, Diyelim,
Söz Arasında, Okuma Mektuplar, Söyleyişler



SUUT KEMAL YETKİN
(1903-1980)
*Edebiyatımızda deneme ve eleştiriyle tanınmıştır.
*Sanat, estetik, resim, felsefe konularında eser verdi ve birçok dergide bu konularda yazılar yazdı.
*Sanat ve edebiyat konuları üzerinde özel görüşleriyle, düşüncelerini, kesin yargılara, kurallara bağlanmaksızın duygulu bir biçimde belirtir.
*Açık ve özlü bir anlatımı vardır.
ESERLERİ:
Denemeleri: Düş’ün Payı, Yokuşa Doğru, Denemeler, Edebiyat Konuşmaları ,
Edebiyat Üzerine Çeviriler, Andre Gide’den çevirdiği “Seçme Yazılar” ,
Calvet'ten çevirdiği “Dünya Edebiyatının **meyen Üç Tipi :Hamlet-Don Kişot-Faust”



ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR
(1888-1963)
*Edebiyata Dergah, Yarın, İleri ve Medeniyet dergilerinde çıkan eleştiri yazılarıyla başladı.
*Teknik yazıları ve romanlarıyla ün yaptı.
*Şiirde yazan Şinasi Hisar son yıllarında mensur şiir ve anı türünde eserler verdi.
*Nesirlerinde görgü, hatıra, tasvir ve kültür unsurları ağır basar.
*Eserlerinin ağırlıklı noktasını mutluluklarla geçmiş gençliği ve 20. yy. başlarındaki rahat İstanbul yaşamları oluşturur.
*Eserlerinde mekan olarak İstanbul; özellikle de Boğaziçi önemli yer tutar.
ESERLERİ:
Romanları: Fahim Bey ve Biz , Çamlıcadaki Eniştemiz , Ali Nazmi Beyin Alafrangalığı ve Şeyhliği
Anıları: Boğaziçi Yılları, Geçmiş Zaman Köşkleri, Boğaziçi Mehtapları , Geçmiş Zaman Fıkraları


AHMET KUTSİ TECER
1901 1967
*Duygulu ve memleket şiirleri ile tanınır.
*Şiirlerinde Anadolu halk motiflerini işlemiştir.
*Hece ölçüsüne yeni biçimler eklemiştir.
*Avrupai şiir anlayışında, aşık tarzı söyleyişe yönelmiştir.
*Şiirlerinde iç duygu ve bununla birlikte gelişen hafif sesli bir musiki havası vardır.
*Halk edebiyatı üzerine araştırmaları önemlidir.
Edebiyatımıza Aşık Veysel'i kazandırmıştır.
ESERLERİ : "Şiirler" tek şiir kitabıdır.
Tiyatroları: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı,
Satılık Ev, Bir Pazar Günü


AHMET MUHİP DIRANAS
(1909-1980)
*Fransız sembolistlerinin ve yeni izlenimcilerinin sanat anlayışını benimsemiştir.
*Vezin ve kafiyeye büyük önem veren bu anlayış, tabiattaki bir anlık görünüşten yola çıkarak, onun gerisindeki saf düşünceye yönelir.
*Şiirlerinde biçim ve ahenge önem verir.
*Şiirlerinde ruhun dalgalanışlarını dile getirmiştir.
*Şiirlerinde konu olarak Anadolu’yu, memleket manzaralarını, tabiat ve tarih sevgisini işlemiştir.
*Destanımsı şiirleri de vardır.
***çü ve kafiyeye sıkı sıkıya bağlıdır.
*Sese ve ahenge önem verir.
*Fransız şair Baudelaire'nin etkisindedir.
ESERLERİ :
Tiyatroları; Gölgeler , O Böyle İstemezdi ,
Şiirleri İş Bankasınca 1974 yılında "Şiirler" adı altında toplanmıştır.